Avrupa Birliği, dijitalleşme ve güvenlik alanındaki adımlarını Giriş/Çıkış Sistemi (EES) ile bir üst seviyeye taşıyor. Farz edelim ki, Türk vatandaşı olarak Avrupa’ya kısa süreli bir seyahat planlıyorsunuz. Bu durumda önümüzdeki dönemde sınır geçişlerinde sizi önemli değişiklikler bekliyor. 12 Ekim 2025’te resmen faaliyete geçen EES, artık pasaport damgalama sistemini geride bırakarak, Schengen Bölgesi’ne giriş ve çıkışları daha akıllı, güvenli ve verimli bir hale getirmeyi hedefliyor.
Bu devrim niteliğindeki sistem, Avrupa’nın sınır yönetiminde yeni bir çağın kapılarını aralıyor. Geleneksel yöntemlerin yetersiz kaldığı günümüzde, EES hem güvenlik açıklarını kapatacak hem de yasal seyahat edenlerin deneyimini iyileştirecek potansiyele sahip. Ne de olsa, dijitalleşme çağında, sınır kontrol süreçlerinin de değişmesi kaçınılmaz bir durumdur. Bu yazımızda, EES’nin ne olduğunu anlatacağız. Dahası, kimleri etkileyeceğini, sınır kapılarında sizi nelerin beklediğini anlatacağız. Ayrıca bu yeni sistemin getireceği potansiyel zorluklar ile avantajları detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
Giriş/Çıkış Sistemi (EES) Nedir ve Neden Hayata Geçiriliyor?
EES, AB’nin Schengen Bölgesi dışından gelen kısa süreli ziyaretçilerin giriş ve çıkış kayıtlarını otomatize eden kapsamlı bir teknolojik sistemdir. Her şeyden önce, bu sistemin temel amacı, AB’ye seyahat eden üçüncü ülke vatandaşlarının pasaportlarına damga basma uygulamasını ortadan kaldırmaktır. Bu eski yöntem, hem zaman alıcı olması sebebiyle yoğunluk yaratıyor hem de yetkililerin vize sürelerini aşan ziyaretçileri (“overstayer” olarak da bilinir) otomatik olarak tespit etmesini imkansız hale getiriyordu. Damgalama sisteminin bu eksiklikleri, düzensiz göçün önlenmesi ve Avrupa’nın genel güvenliğinin sağlanması açısından ciddi sorunlar teşkil ediyordu.
EES, bu sorunlara modern bir çözüm getiriyor. Özgürlük, Güvenlik ve Adalet Alanında Büyük Ölçekli BT Sistemlerinin Operasyonel Yönetimi Avrupa Birliği Ajansı (eu-LISA) tarafından geliştirilen ve yönetilen bu sistem, ziyaretçilerin kişisel bilgilerini, seyahat belgesi verilerini, biyometrik verilerini (parmak izleri ve yüz görüntüleri) ve ülkeye giriş/çıkış tarihlerini ve yerlerini dijital olarak kaydediyor. Yanısıra, giriş reddi durumları da bu sisteme işleniyor. Diyelim ki bir ziyaretçi, izin verilen kalış süresini aştı. EES bunu anında tespit edebilme yeteneğine sahiptir. Bu yetenek, yasa dışı göçle mücadelede ve sınır ötesi suçları önlemede kritik bir rol oynuyor. Aynı sebeple, EES, Avrupa Güvenlik Gündemi ve Avrupa Göç Gündemi’nin hedeflerine ulaşmasında önemli bir araç olarak görülüyor.
Kimleri Etkileyecek ve Hangi Ülkelerde Geçerli Olacak?
EES, Schengen Bölgesi’ne kısa süreli seyahat eden tüm AB dışı ülke vatandaşlarını doğrudan etkileyecek. Bunun yanında, bu sistem AB veya Schengen Bölgesi’ne üye ülkelerin vatandaşları için geçerli değildir. Yani, eğer bir Türk vatandaşı olarak Schengen Bölgesi’nde bulunan Estonya’ya seyahat ediyorsanız, EES’in getirdiği yeniliklerle karşılaşacaksınız. Sistem, başta 25 AB üyesi ülke olmak üzere, İsviçre, Norveç, Lihtenştayn ve İzlanda gibi Schengen’e dahil olan toplam 29 Avrupa ülkesinin dış sınırlarında uygulanacak.
Ancak, Avrupa Birliği üyesi olmalarına rağmen İrlanda ve Kıbrıs gibi bazı ülkeler, Schengen anlaşmasına tam olarak katılmadıkları için manuel pasaport kontrol uygulamalarını sürdürecekler. İngiltere ise Schengen Bölgesi dışında kaldığından, EES sistemine dahil değildir.. EES’nin 12 Ekim 2025’ten itibaren aşamalı olarak hayata geçirilmesi öngörülüyor. Bazı ülkeler, örneğin Estonya, Lüksemburg ve Çekya, sistemi ilk günden itibaren tam kapasiteyle uygulamaya başlamayı planlıyor. Neticede, bu durum, tam uygulamaya geçen ülkelerde başlangıçta daha fazla yoğunluk yaşanmasına neden olabilir. Diğer ülkeler ise altı aylık bir geçiş süreci içinde, 10 Nisan 2026’ya kadar sistemi tam olarak entegre etmeyi hedefliyorlar. Bu esneklik, her ülkenin kendi sınır yönetim altyapısına uyum sağlamasına olanak tanıyor.
EES ile Sınır Geçişlerinde Sizi Neler Bekliyor?
EES ile Schengen Bölgesi’ne giriş ve çıkış süreçleri, AB dışı ülke vatandaşları için dijitalleşmiş ve daha kapsamlı bir hale gelecek. Sınır kontrol noktalarında, pasaportunuzun taranmasının yanısıra, biyometrik verileriniz de kaydedilecek. Buna parmak izleriniz ve yüz görüntünüz de dahil. Örnekleyecek olursak, havaalanlarında veya limanlarda bulunan otomatik sınır kontrol kapıları ve self-servis kiosklar aracılığıyla bu verileri kolayca sağlayabileceksiniz. Bu otomatize edilmiş sistemler, uzun vadede sınır geçiş sürelerini kısaltarak seyahat deneyiminizi daha konforlu hale getirmeyi amaçlıyor.
Toplanan tüm bu veriler – adınız, seyahat belgesi bilgileriniz, biyometrik verileriniz, giriş ve çıkış tarihleriniz ile yerleriniz – sistemde üç yıl boyunca saklanacak. Bu veri depolama süreci, gizlilik ve veri koruma ilkelerine tam uyum içinde gerçekleştiriliyor. Eğer bu üç yıllık süre içinde Schengen Bölgesi’ne yeniden seyahat ederseniz, daha önceki biyometrik verileriniz sayesinde sadece bir parmak izi veya fotoğraf doğrulaması yeterli olabilir. Yani her seyahatinizde baştan sona tüm kayıt sürecini tekrarlamanız gerekmeyecek. Bu durum, özellikle sık seyahat edenler için büyük bir kolaylık sağlayacak. Dahası, EES, vize sürelerini otomatik olarak takip ederek, yasal kalış süresini aşma durumlarını anında belirleyecek. Bu, hem seyahat edenler için yasalara uyumu kolaylaştıracak hem de sınır yetkilileri için denetimi güçlendirecek. İşin doğrusu, bu sistem, seyahat güvenliğini artırırken aynı zamanda verimli bir deneyim sunmayı hedefliyor.
Potansiyel Zorluklar ve Seyahat Edenlere Öneriler
Her büyük sistem değişikliğinde olduğu gibi, EES’nin başlangıç aşamasında bazı zorlukların yaşanması bekleniyor. Özellikle ilk haftalarda, biyometrik veri toplama sürecinin ek bir adım olması sebebiyle sınır kapılarında, havaalanlarında ve limanlarda daha uzun kuyruklar oluşabilir. Farz edersek, milyonlarca kişinin bu yeni sisteme adaptasyonu zaman alacaktır.
Estonya İçişleri Bakanlığı‘ndan (SMIT) Katre Vahtra Estonya’ya seyahat edecekler için, EES ile ilgili şu açıklamayı yapmıştır. “Estonya’da sistem tüm sınır geçiş noktalarında aynı anda uygulanacaktır. İlk birkaç hafta içinde sınır geçişlerinde normalden daha uzun kuyruklar olabileceği anlamına geliyor. Ancak bu durum, böylesine büyük bir sistem değişikliğinin doğal bir parçasıdır.”
Bu potansiyel aksaklıkları en aza indirmek ve seyahatinizi stressiz hale getirmek için sizlere bazı önerilerde bulunabiliriz. Öncelikle, seyahat planlarınızda bu ek süreyi göz önünde bulundurarak havaalanına veya liman noktasına normalden çok daha erken varmanız büyük önem taşıyor. Eğer ki seyahatinizi gerçekleştireceğiniz ülke otomatik sınır kontrol kapıları veya self-servis kiosklar sunuyorsa, bu sistemleri kullanmayı tercih etmek bekleme sürelerini kısaltmanıza yardımcı olabilir. Aynı zamanda, seyahat etmeden önce EES hakkında güncel bilgileri takip etmek ve gerekli tüm belgelerinizi eksiksiz hazırlamak, sınır kapısındaki işlemlerinizi hızlandıracaktır. Her şeye rağmen, biraz hazırlık ve sabırla bu geçiş dönemini rahatça atlatabilirsiniz. Unutmayın, bu başlangıçtaki aksaklıklar, sistemin uzun vadede getireceği güvenlik ve verimlilik avantajlarının bir bedelidir.
EES ile ETIAS Sistemleri Birbirinden Farklıdır
Giriş/Çıkış Sistemi (EES) ve Avrupa Seyahat Bilgileri ve Yetkilendirme Sistemi (ETIAS) genellikle karıştırılan iki farklı sistemdir, ancak farklı amaçlara hizmet ederler. EES, yukarıda detaylarıyla açıkladığımız gibi, AB dışı ülke vatandaşlarının Schengen Bölgesi’ne giriş ve çıkışlarını kaydeden bir dijital sınır kontrol sistemidir. Bu sistem, herhangi bir ücret talep etmez ve doğrudan sınır kapılarında uygulanır. Amacı, kalış sürelerini takip etmek ve güvenliği artırmaktır.
Buna karşılık, ETIAS ise 2026’nın sonlarında faaliyete geçmesi beklenen ayrı bir seyahat yetkilendirme sistemidir. Vizesiz seyahat edebilen üçüncü ülke vatandaşlarının (Birleşik Krallık vatandaşları dahil) Schengen Bölgesi’ne girmeden önce çevrimiçi bir başvuru yaparak yetki almasını gerektirecektir. Bu başvuru için 20 Euro’luk (yaklaşık 23.20 ABD Doları) bir ücret ödenmesi gerekecektir. Alınan yetki üç yıl boyunca geçerli olacaktır. ETIAS, seyahat edenlerin güvenlik risklerini önceden değerlendirmeyi amaçlar. EES sınırda pasaport kontrolünün bir parçasıyken, ETIAS seyahatten önce alınması gereken bir ön yetkilendirmedir. Önemli bir nokta da, her iki sistem de AB içerisinde takip faaliyetleri veya hareketleri izlemez. Yalnızca giriş ve çıkışları kayıt altına alır. Dolayısıyla, seyahat planlarken bu iki sistem arasındaki farkı iyi anlamak, sorunsuz bir deneyim için hayati önem taşır.
EES’nin Avrupa’nın Sınır Güvenliğine Katkısı
Giriş/Çıkış Sistemi (EES), Avrupa’nın dijital sınır güvenliği stratejisinin temel taşlarından biridir. Bu sistemin devreye girmesiyle birlikte, Avrupa, dış sınırlarını daha etkin bir şekilde yönetme kabiliyeti kazanacaktır. Özellikle, düzensiz göçle mücadele ve sınır ötesi suçlarla savaşma kapasitesi önemli ölçüde artacaktır. Dijital kayıt sistemi, yetkililerin potansiyel tehditleri daha hızlı ve doğru bir şekilde tespit etmesine olanak tanıyacak, böylece Avrupa’daki herkesin güvenliğinin korunmasına katkıda bulunacaktır.
Ayrıca, EES, belgede ve kimlikte sahtecilik vakalarının daha etkin bir şekilde tespit edilmesine yardımcı olacaktır. Böylece sahte belgelerle Avrupa’ya giriş yapmaya çalışan kişilerin önüne geçecektir. Bunun yanında, yasal yollarla seyahat eden AB dışı ülke vatandaşları için süreçler kolaylaşacak; otomatik ve self-servis sistemlerin yaygınlaşmasıyla birlikte sınır geçişleri daha hızlı ve konforlu hale gelecektir. Bu da, turizm ve iş seyahatleri açısından Avrupa’nın cazibesini artıracaktır. EES, Smart Borders (Akıllı Sınırlar) paketinin bir parçası olarak, Avrupa Birliği’nin güvenlik ve göç politikalarındaki önemli bir adımı temsil etmektedir. Neticede, bu sistem, Avrupa’nın gelecekteki sınır yönetimi vizyonunun somut bir yansımasıdır.
Yeni Bir Seyahat Deneyimine Hazır Mısınız?
Giriş/Çıkış Sistemi (EES), Avrupa’ya yapılan seyahatlerde önemli bir dönüm noktasını işaret ediyor. 12 Ekim 2025 tarihinden itibaren aşamalı olarak hayata geçirilecek bu yeni sistem, AB dışı ülke vatandaşları için sınır geçişlerini dijital, güvenli ve verimli bir hale getirecek. Evet, başlangıçta kısa süreli yoğunluklar ve alışma süreçleri yaşanabilir. Ancak, uzun vadede bu sistem, hem seyahat edenlere kolaylık sağlayacak hem de Avrupa’nın genel güvenliğine önemli katkılarda bulunacaktır.
Bu yeni döneme adapte olmak için seyahat planlarınızı yaparken EES’in getirdiği yenilikleri göz önünde bulundurmanız, gerekli bilgileri edinmeniz ve sınır geçişlerinde ek süre tanıyarak erken varmanız büyük önem taşıyor. Bunun gibi, resmi bilgilendirme kanallarını takip etmek, seyahatinizin sorunsuz geçmesi adına size yardımcı olacaktır. Avrupa, akıllı sınırlarla geleceğe doğru ilerlerken, seyahat edenlerin de bu değişimin bir parçası olması gerekiyor. Güvenli ve akıcı bir Avrupa seyahati için EES’nin sunduğu fırsatları anlamak ve hazırlıklı olmak, bu yeni dijital çağda seyahat deneyiminizi en üst düzeye çıkaracaktır.
